Kawa posiada niezwykle bogaty skład, który zależy przede wszystkim od odmiany i jakości ziaren, zawierających setki różnorodnych związków. W owocach kawowca znajduje się nie tylko popularna kofeina, ale również woda, witaminy z grupy B, kwas foliowy, witamina E, minerały (magnes, fosfor, wapń oraz potas), kwasy organiczne, fenolowe i tłuszczowe, białka, węglowodany oraz wiele innych.
Kofeina w kawie
Jednym z podstawowych składników kawy jest kofeina, czyli naturalny alkaloid o działaniu pobudzającym, która oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy. Została odkryta w 1819 roku przez niemieckiego chemika Friedricha Rungego. Uzyskana substancja wykazała działania o charakterze psychoaktywnym. Przeprowadzone badanie udowodniły, że kofeina w odpowiedniej ilości nie tylko stymuluje działanie ośrodkowego układu nerwowego, ale również poprawia koncentrację, zmniejsza senność i zmęczenie oraz przyspiesza procesy trawienne. Znana jest również pod innymi nazwami, które zależą od źródła pochodzenia (np. teina, mateina czy guaranina). Kofeinę można bowiem znaleźć w herbacie, kakao, czekoladzie, napojach energetycznych, preparatach pobudzających, przeciwastmatycznych, przeciwbólowych i przeciwmigrenowych.
Właściwości kawy
Kawa zawiera nie tylko kofeinę, ale również inne drogocenne substancje (między innymi antyoksydanty) które mają pozytywny wpływ na ogólne samopoczucie i zdrowie człowieka. Zdaniem większości lekarzy, dietetyków i specjalistów do spraw żywienia kawa przyjmowana w rozsądnych ilościach:
- poprawia pamięć;
- obniża poziom stresu;
- chroni przed niektórymi chorobami nowotworowymi;
- zmniejsza ryzyko cukrzycy typu 2;
- zmniejsza ryzyko depresji;
- przyspiesza metabolizm;
- poprawia perystaltykę jelit.
Według specjalistów najlepsza jest kawa przygotowana w ekspresie ciśnieniowym oraz kawa parzona w tradycyjny sposób (tzw. “fusiara”).
Ile kofeiny ma kawa?
Ilość kofeiny w kawie zależy przede wszystkim od:
- rodzaju ziaren;
- stopnia wypalenia kawy – ziarna kawy jasno palonej posiadają większą ilość kofeiny w stosunku do ciemniejszych ziaren, które są znacznie dłużej wypalane;
- sposobu przygotowania napoju
- oraz pojemności kawy.
W zależności od rodzaju kawy, w jednej porcji może znajdować się od 50 do nawet 150 mg kofeiny. Najwięcej substancji pobudzającej zawiera tradycyjne espresso (około 200 mg kofeiny w 100 ml napoju), zaś najmniej kawa rozpuszczalna (95 mg w 100 ml napoju). Zachowanie wysokiego poziomu kofeiny w kawie zapewniają dobrej jakości ekspresy do kawy.
Ile kofeiny dziennie?
Zdaniem naukowców i lekarzy bezpieczna dawka kofeiny wynosi:
- dla dzieci – ok. 5,3 mg/kg masy ciała (czyli np. 140–160 mg kofeiny na dobę dla dziesięciolatka);
- dla dorosłej osoby – poniżej 300 mg na dobę.
Lecznicza dawka kofeiny wynosi 200 mg, co stanowi ekwiwalent około 4 kaw espresso, 3 filiżanek kawy rozpuszczalnej, 2 filiżanek kawy mielonej i około 20 filiżanek kawy bezkofeinowej. Jednorazowa dawka śmiertelna wynosi natomiast około 10 do 14 g, czyli około 150 do 200 mg/kg masy ciała. Nadmiar substancji pobudzającej u młodzieży może powodować kłopoty ze snem, skupieniem uwagi, nerwowość
